| |
BIBLIA tzw. BRZESKA (albo Radziwiłłowska)
|
BIBLIA tzw. BRZESKA (albo Radziwiłłowska)
Jest jednym z najwspanialszych zabytków kultury polskiej. Wyrosła na kanwie szesnastowiecznych ruchów religijnych jako polski-kalwiński (z 1563 roku ) przekład Pisma Świętego. Jest pierwszym tłumaczeniem Biblii z języków oryginalnych - hebrajskiego i greckiego.
Przygotowana została w czołowym ośrodku reformacyjnym szesnastowiecznej Polski, w Pińczowie, przez zespół znakomitych teologów, m.in. Grzegorza Orszaka, Jana Łaskiego, Franciszka Stankara, Piotra Statioriusa, Andrzeja Trzecieskiego, Jakuba Lubelczyka, Marcina Krowickiego. Nakładcą edycji, drukowanej w Brześciu, był Mikołaj Radziwiłł Czarny. Następujące kilkadziesiąt lat później kolejne polskie przekłady całej Biblii, tzw. Biblia Budnego (Nieświeska, 1572, ariańska) i Biblia Wujka (Kraków 1599, katolicka) pokazują m.in. rozległy charakter życia umysłowego i religijnego tamtych czasów.
Poza oczywistym charakterem konfesyjnym, ważnym dla polskich Kalwinów, jest też Biblia Brzeska znakomitym przykładem wielkości i różnorodności kultury polskiej doby renesansu, a także niezwykłego piękna ówczesnej polszczyzny. W ogólnej opinii uchodzi za tłumaczenie językowo najdoskonalsze, o nienagannej artystycznej polszczyźnie i dużym stopniu wierności wobec różnorodnych przecież językowo ksiąg oryginału. Jej wartości a kultury polskiej są niekwestionowane, a wysoki poziom artyzmu językowego poświadczany jest od czasów współczesnych (nawet przez Jakuba Wujka ), po dwudziestowieczne badania prof. Ewy Ostrowskiej ("Psałterz" Kochanowskiego a "Psałterz" z Biblii Brzeskiej)
Obecna edycja, przygotowana w dzisiejszej transkrypcji, wprowadza, dzięki nam współczesnemu środowisku kalwińskiemu, Biblię Brzeską niejako na nowo, po czterystu czterdziestu latach, do polskiego życia duchowego i kulturalnego dzwudziestego pierwszego wieku.
